神學語言的政治性-雙重否定的修辭
前言
不承認不否認這句話是一個狡猾的說法嗎?
那為何在某些語境上我們還是使用這樣的用法?
在台灣流行的政治認同上，我們常說維持現狀。
到底承認統一且否認獨立?
還是承認獨立且否定統一?
抑或不承認統一不否認獨立?
又者不承認獨立不否認統一?
在政治要這樣說話，
那麼在教會可以這樣說話嗎?
那麼在教會的誰可以這樣說話?
說這些話到底有什麼用?
(一)信經的典範轉移:從敘事性到定義性
在教會早期的信經都是敘事性為主，
說明基督信仰的範圍，
基本上都以肯定句的方式呈現我所知道的信仰內容。
尼西亞信經
Credo in unum Deum, Patrem omnipotentem, factorem caeli et terrae,
visibilium omnium et invisibilium.
Et in unum Dominum Iesum Christum, Filium Dei unigenitum,
et ex Patre natum ante omnia saecula.
Deum de Deo, Lumen de Lumine, Deum verum de Deo vero,
genitum non factum, consubstantialem Patri; per quem omnia facta sunt.
Qui propter nos homines et propter nostram salutem descendit de caelis.
Et incarnatus est de Spiritu Sancto ex Maria Virgine, et homo factus est.
Crucifixus etiam pro nobis sub Pontio Pilato, passus et sepultus est,
et resurrexit tertia die, secundum Scripturas, et ascendit in caelum,
sedet ad dexteram Patris.
Et iterum venturus est cum gloria, iudicare vivos et mortuos,
cuius regni non erit finis.
Et in Spiritum Sanctum, Dominum et vivificantem, qui ex Patre procedit.
Qui cum Patre et Filio simul adoratur et conglorificatur:
qui locutus est per prophetas.
Et unam, sanctam, catholicam et apostolicam Ecclesiam.
Confiteor unum baptisma in remissionem peccatorum.
Et expecto resurrectionem mortuorum, et vitam venturi saeculi.
Amen.
使徒信經
Credo in Deum patrem omnipotentem, creatorem caeli et terrae;
Et in Iesum Christum, filium eius unicum, dominum nostrum,
qui conceptus est de Spiritu sancto, natus ex Maria virgine,
passus sub Pontio Pilato, crucifixus, mortuus et sepultus,
descendit ad infernos, tertia die resurrexit a mortuis,
ascendit ad caelos, sedet ad dexteram dei patris omnipotentis,
inde venturus est iudicare vivos et mortuos;
Credo in Spiritum sanctum,
sanctam ecclesiam catholicam, sanctorum communionem,
remissionem peccatorum, carnis resurrectionem, et vitam aeternam.
Amen.
但隨著教會的發展，大家對這些信仰的範圍需要更細緻的解釋，
開始出現去解釋這些信仰範圍的信經，
以亞他拿修信經為例，
開始去定義什麼上帝耶穌與聖靈三者的關係。
01. Quicumque vult salvus esse, ante omnia opus est, ut teneat catholicam
fidem:
02. Quam nisi quisque integram inviolatamque servaverit, absque dubio in
aeternam
peribit.
03. Fides autem catholica haec est: ut unum Deum in Trinitate, et Trinitatem
in
unitate veneremur.
04. Neque confundentes personas, neque substantiam seperantes.
05. Alia est enim persona Patris alia Filii, alia Spiritus Sancti:
06. Sed Patris, et Fili, et Spiritus Sancti una est divinitas, aequalis
gloria,
coeterna maiestas.
07. Qualis Pater, talis Filius, talis [et] Spiritus Sanctus.
08. Increatus Pater, increatus Filius, increatus [et] Spiritus Sanctus.
09. Immensus Pater, immensus Filius, immensus [et] Spiritus Sanctus.
10. Aeternus Pater, aeternus Filius, aeternus [et] Spiritus Sanctus.
11. Et tamen non tres aeterni, sed unus aeternus.
12. Sicut non tres increati, nec tres immensi, sed unus increatus,
et unus immensus.
13. Similiter omnipotens Pater, omnipotens Filius, omnipotens [et]
Spiritus Sanctus.
14. Et tamen non tres omnipotentes, sed unus omnipotens.
15. Ita Deus Pater, Deus Filius, Deus [et] Spiritus Sanctus.
16. Et tamen non tres dii, sed unus est Deus.
17. Ita Dominus Pater, Dominus Filius, Dominus [et] Spiritus Sanctus.
18. Et tamen non tres Domini, sed unus [est] Dominus.
19. Quia, sicut singillatim unamquamque personam Deum ac Dominum confiteri
christiana veritate compelimur:
20. Ita tres Deos aut [tres] Dominos dicere catholica religione prohibemur.
21. Pater a nullo est factus: nec creatus, nec genitus.
22. Filius a Patre solo est: non factus, nec creatus, sed genitus.
23. Spiritus Sanctus a Patre et Filio: non factus, nec creatus, nec genitus,
sed procedens.
24. Unus ergo Pater, non tres Patres: unus Filius, non tres Filii:
unus Spiritus Sanctus, non tres Spiritus Sancti.
25. Et in hac Trinitate nihil prius aut posterius, nihil maius aut minus:
26. Sed totae tres personae coaeternae sibi sunt et coaequales.
27. Ita ut per omnia, sicut iam supra dictum est, et unitas in Trinitate,
et Trinitasin unitate veneranda sit.
28. Qui vult ergo salvus esse, ita de Trinitate sentiat.
29. Sed necessarium est ad aeternam salutem, ut incarnationem quoque Domini
nostri Iesu Christi fideliter credat.
30. Est ergo fides recta ut credamus et confiteamur, quia Dominus noster Iesus
Christus, Dei Filius, Deus [pariter] et homo est.
31. Deus [est] ex substantia Patris ante saecula genitus: et homo est ex
substantia matris in saeculo natus.
32. Perfectus Deus, perfectus homo: ex anima rationali et humana carne
subsistens.
33. Aequalis Patri secundum divinitatem: minor Patre secundum humanitatem.
34. Qui licet Deus sit et homo; non duo tamen, sed unus est Christus.
35. Unus autem non conversione divinitatis in carnem, sed assumptione
humanitatis in Deum.
36. Unus omnino; non confusione substantiae, sed unitate personae.
37. Nam sicut anima rationalis et caro unus est homo: ita Deus et homo unus
est Christus.
38. Qui passus est pro salute nostra: descendit ad inferos: tertia die
resurrexit
a mortuis.
39. Ascendit ad [in] caelos, sedet ad dexteram [Dei] Patris [omnipotentis]:
40. Inde venturus [est] iudicare vivos et mortuos.
41. Ad cuius adventum omnes homines resurgere habent cum corporibus suis:
42. Et reddituri sunt de factis propriis rationem.
43. Et qui bona egerunt, ibunt in vitam aeternam: qui vero mala, in ignem
aeternum.
44. Haec est fides catholica, quam nisi quisque fideliter firmiterque
crediderit,
salvus esse non poterit. Amen.
但是定義以當代語言學的思路，我們往往只能說他不是什麼，很難直接說這是什麼
所以開始出現了大量的否定性的句子，如4節中不混亂與不分開的句子，
到了宗教改革以後，教理問答繼承了信經功能，
像海德堡教理問答也都有類似的格式。
(二)政治性的語言修辭
基本上定義性的信經本身就有高度政治上的意涵，
跟敘事性的不一樣只是描繪我看到的信仰，
定義性的進一步區分了他者(the other)
因為我要知道你信的跟我信的一不一樣，
才能決定誰是我這個群體的一份子，
至少把不是的請離開我這個團體。
在政治上也是如此，政府必須清晰地說出自身的權力範疇在那裡，
誰是我的國民? 哪裡是我的土地? 所以我們使用了國外跟外勞這樣的詞彙，
但在不同政治實體之間，就存在著不承認不否認的曖昧。
到底中華民國的故有將土為何?大法官說這是政治問題。
太平島是島還是礁，也還是各說各話。
同樣對應到當代的社會，宗教實體的邊界與生活實體的邊界並不一致，
至少在PTT，每個宗派都可以來，甚至不是基督徒都可以來，
承認那些我承認的，否認那些我否認的，
我覺得這個是在現在強調宗教包容上的一個思路。
說到底，信仰是一種高價值的言論自由，除非有實質地影響國家的法律秩序，
否則說誰是邪教，誰是異端都是說身體健康的，
大家互相咒詛，互相開除教籍的年代也都過去了，
浸信會需要召會承認它的神學立場或會籍嗎?我覺得也不用，
去過份強調某些教義到底誰是誰非，我覺得意義不大，
更何況我覺得大家也都不是什麼教會高層，
你的神學見解真的代表貴宗派嗎?
對，我說的就是老魚，
一個強調大家都可以申言的團體，
為什麼你可以決定誰才是異端?
難道這不是一種不承認不否認的曖昧嗎?